Er ligt hier een bijzondere begroting en dat heeft verschillende oorzaken. Ik zal er een paar langs gaan.

Allereerst kijk ik naar de procedure. In plaats van kaders mee te geven, heeft de meerderheid van de raad ervoor gekozen om de plannen van het college af te wachten. Samen met de VVD waren wij de enige partij die op basis van de toen bekende informatie wel kaders meegaf. En eerlijk is eerlijk, het college heeft daar goed naar gekeken, want het voorstel van de VVD om flink te bezuinigen op het participatiebudget is bijna 1 op 1 overgenomen. Ook zien we een aantal van onze eigen bezuinigingsvoorstellen terug, zoals de viering van 4 en 5 mei, de bibliotheek en Junushoff. De meeste van onze voorstellen zijn niet verder gekomen dan de lijst met alternatieve bezuinigingsmogelijkheden. Enigszins jaloers constateer ik dat de VVD voor bijna 1 miljoen aan haar eigen voorstellen terugziet, en wij maar voor een paar ton. Maar ja, de fractie van de VVD is ook 3 maal groter dan de mijne. Per fractielid scoren we gelukkig goed, zal ik maar zeggen.

De collegepartijen hebben in juli de mogelijkheid laten liggen om aan te geven waar met de minste tegenzin op bezuinigd kan worden en welke onderdelen juist buiten schot moeten blijven. We komen dan ook met voorstellen om juist daarmee het een en ander te repareren.

Kort na de kadernota kwam het college met het idee om nog wat verder vooruit te kijken, waarschijnlijk omdat de opmerking van de ChristenUnie over dat er nog meer bezuinigingen vanuit het Rijk te verwachten zijn ter harte zijn genomen. De ChristenUnie vindt dit dus een verstandige beslissing van B&W.

Inmiddels ligt er een nieuw regeerakkoord en hebben we een nieuw kabinet, dat 16 miljard gaat bezuinigen. We hebben het college hierop gevraagd wat dit indicatief voor gevolgen heeft op de algemene uitkering via het gemeentefonds. We horen nog graag het antwoord van het college, voordat we zo ingaan op dekking van de verschillende amendementen.

WMO, maaltijdvoorziening
Een bijzondere begroting is het ook, omdat er flink wordt afgeweken van het coalitieakkoord. “We willen optimaal investeren in talent en participatie.” En: “Als er binnen het sociale domein bezuinigd wordt, moeten het re-integratiebeleid en het Wmo-beleid zolang mogelijk buiten schot blijven.” Maar ook: “Er mag alleen bezuinigd worden op de WMO als het huidige dienstverleningsniveau ervan op peil blijft.” Bij dat laatste kun je vraagtekens zetten. Dan kijk ik niet alleen naar de sluiting van de Wielewaag, maar ook van het stopzetten van de maaltijdvoorziening, terugschroeven huishoudelijke hulp, tienerproject en het preventief werken met hangjongeren.

Het is me duidelijk dat er meer wordt bezuinigd dan aan het begin van deze collegeperiode was voorzien. Maar ik constateer dat juist de programma’s 5 en 6 hard geraakt worden (1,2 van de totaal 2 miljoen bezuinigingen). Vorig jaar was het college met de coalitiepartijen trots op het feit dat het participatiebudget buiten schot was gebleven. We hebben grote vraagtekens bij de concrete invulling van de bezuiniging op dit budget. We krijgen hier graag voor de kadernota inzicht in, misschien dat er dan nog reparatiemogelijkheden zijn. Wel wil ik hier al aangeven dat deze bezuiniging niet ten koste mag gaan van sociale activering. Wat WMO beleid betreft, lijkt her erop dat de nieuwe VVD-PvdA regering de keuze al voor ons heeft gemaakt en de vergoeding huishoudelijke hulp in veel gevallen schrapt uit WMO.

Gehandicaptenparkeerkaart
Wanneer we het hebben over het niet laten vallen van de zwakkeren in de samenleving, dan kijken we ook naar de gehandicaptenparkeerkaart, die straks € 200,- gaat kosten, verreweg het hoogste tarief in de regio. Allereerst is het natuurlijk opmerkelijk dat er bij een bezuinigingsopgave van twee miljoen naar een post gekeken wordt die ‘maar’ € 26.000 opbrengt, waarvan een vijfde moet worden afgetrokken voor de keuringskosten. Die keuringskosten zijn nu overigens ook al voor rekening van de aanvrager. Het college gaat hier volgens ons ook op een onjuiste manier om met het principe van leges, namelijk dat deze kostendekkend, maar niet meer dan dat mogen  zijn. Immers, het college houdt rekening met een afdracht aan de keuringsinstantie van 5600 Euro per jaar voor de uit te voeren keuringen. De opbrengsten voor dezelfde keuringen zijn echter  meer dan het dubbele: 13.500 (namelijk 135 kaarten, maal 100 Euro geschatte keuringskosten per kaart). B&W stellen dus voor ‘winst’ te maken op onderdeel ‘medische keuring’ in de leges gehandicaptenparkeerkaart. Ondanks diverse malen navragen en diverse keren bijstellen door college van aantallen kaarten, inkomsten en kosten in de afgelopen 2 weken, is hier nog steeds geen helder antwoord op gekomen.

Het zou ook goed zijn als de gemeente intern eens stevig naar haar efficiency mogelijkheden kijkt. Waar Wageningen op een kostendekkend tarief van 200 Euro uitkomt, is dat in bijvoorbeeld Renkum veel lager Zij hebben eerder dit jaar de kostendekkendheid uitgeplozen en komen op 40 euro voor een kaart zonder keuring, en 107,50 euro indien wel keuring nodig is. Een groot verschil.

Klimaat en onderwijs
Wat wij ook bijzonder vinden is dat een college dat wat betreft duurzaamheid kijkt naar 2030 juist schrapt op natuur- en milieu-educatie. Via NME bereik je de volwassenen van de toekomst. De kinderen die nu op de basisschool zitten, zijn in 2030 tussen de 22 en 30 jaar, die dan mee moeten werken aan Wageningen klimaatneutraal. Ik ga er voor het gemak van uit dat Wageningen dan nog steeds zelfstandig mag zijn van Mark en Diederik. We kennen allemaal het cliché ‘jong geleerd is oud gedaan’, en clichés zijn meestal waar. Laten we de jeugd nu dus al kennis laten maken met de natuur van dichtbij, op excursie in de uiterwaarden bijvoorbeeld. Veel verder hoeven excursies in het kader van Wageningen klimaatneutraal niet te gaan, dus laat de bus naar de windmolens bij Aalten lekker staan.

Bij de Kadernota hebben we aangegeven dat pijnlijke keuzes onontkoombaar zijn en daarbij noemden we het klimaatbeleidsplan. Als alternatieve bezuiniging wordt het niet invoeren van extra fte genoemd. Dat is voor verschillende fracties een pijnlijke keuze en ook wij ondersteunen de richting naar klimaatneutraal in 2030. Maar daar hebben we de volwassenen van 2030 ook hard bij nodig.

Wielewaag
Ook gaan wij pijnlijke keuzes niet uit de weg rond Wielewaag. De CU vindt een plaats voor ouderen in het centrum van de stad zeer belangrijk. Wij vinden het jammer dat de inloopfunctie van Wielewaag verloren dreigt te gaan. Voor Solidez ontstaat bovendien een moeilijke situatie: het budget van de gemeente stopt per 1 januari, maar het contract met de verhuurder van de Wielewaag loopt nog een extra jaar door. Wij willen op een goede manier omgaan met deze situatie en zullen voorstellen indienen over de Wielewaag.

Cultuur
Een volgend bijzonder aspect aan deze begroting is de grote bezuiniging die wordt ingeboekt op cultuur, zonder dat duidelijk is waar de pijn komt te liggen. We willen voorkomen dat we over een half jaar in hetzelfde pakket zitten als nu met de uitwerking van het MO-beleid, omdat nu duidelijk wordt waar de pijn het hardst gevoeld wordt. De raad zal zich uit moeten spreken over hoe de voorgestelde bezuiniging op cultuur wordt ingevuld, bij ’t Venster, de bieb of Junushoff. Het zal duidelijk zijn waar voor ons de prioriteiten liggen, vorig jaar hebben we ons al sterk gemaakt voor behoud van ’t Venster. Bij de kadernota noemde we ook al flinke bedragen bij de bibliotheek en Junushoff.

Lastenverzwaring
Zoals gezegd, 2/3 van de bezuiniging zit in het sociale domein. Naast bezuinigen stelt college ook diverse lastenverzwaringen voor. Daarmee kom ik op het laatste punt dat ik wil aansnijden. De leges voor de gehandicaptenparkeerkaart heb ik al genoemd, maar we zien dat ook andere leges verder omhoog gaan. De begraafrechten gemiddeld zelfs meer dan tien procent, kostendekkendheid van andere leges ook meer dan 10 procent. Alleen de afvalstoffenheffing wordt lager. Voor het grootste deel is dat echter via ARN en iets waar het college weinig aan kon veranderen. Verhoging van de OZB noemen we in ons verkiezingsprogramma als laatste optie, net als het coalitieakkoord.  De vraag is of het voor 2014 al nodig is om de OZB te verhogen, maar deze verhoging uit te stellen tot 2015. Het regeerakkoord grijpt pas vanaf 2015 echt in op het gemeentefonds, blijkt uit de berichten die wij krijgen via de VNG en Binnenlands Bestuur. Graag een reactie van het college hierop.

In juli heeft de ChristenUnie aangegeven te gaan voor een begroting die toekomstbestendig is. Daarbij letten we niet alleen op het financiële aspect, maar ook sluitend als het gaat om verantwoord omgaan met menselijk kapitaal. Daarom kiezen we voor de ouderen, voor de hangjongeren, voor de gehandicapten en voor NME. Ik daag de raad uit om dit ook te doen.

(Uitgesproken door Peter de Haan (fractievoorzitter) bij de behandeling van de begroting 2013-2016 op 5 november 2012)