(niet gepubliceerd persbericht)

9 april 2002

ChristenUnie Wageningen niet gecharmeerd van voorgesteld smal college

Na de verkiezingen van maart 2002 zijn de onderhandelingen voor een nieuw college begonnen. GroenLinks, als grootste partij, stelde voor een informateur te benoemen. Deze informateur kreeg een duidelijk omschreven opdracht mee: het inventariseren van de opties die er zijn voor vorming van een nieuw college. Uitgangspunten daarbij moesten onder andere zijn: recht doen aan politieke verhoudingen in Wageningen; beschikken over werkbare meerderheid; aanwezig zijn van voldoende vertrouwen tussen de deelnemende college partijen en de personen. De informateur, Roel van Gurp, gaf in zijn tussenrapportage drie reële combinaties aan, namelijk GL, PvdA, CDA; GL, PvdA, VVD; GL, CDA, VVD. Na diverse gesprekken met de partijen kwam de informateur met een afwijkend eindadvies: een coalitie van GL met PvdA, samen goed voor 12 van de 23 raadszetels.

Tijdens de openbare discussie vergadering op 8 april over het rapport hebben alle partijen hun mening gegeven over dit eindadvies. De ChristenUnie heeft haar waardering uitgesproken voor het werk van de informateur. Hij is gedegen te werk gegaan en heeft ook telkens eerlijk en diep nagedacht of zijn bevindingen met de uitgangspunten overeen kwamen. In de rapportage heeft de informateur complimenten gegeven aan de ChristenUnie voor haar constructieve inbreng. Daar zijn we blij mee. We gaan onze verantwoordelijkheid niet uit de weg. De ChristenUnie is echter bepaald niet gelukkig met het voorgestelde smalle college van GL en PvdA. Onze kritiek richt zich op het proces van onderhandelingen en de inhoudelijke aspecten. Tijdens de vergadering heeft de ChristenUnie het volgende naar voren gebracht.

Proces van onderhandelingen
Alhoewel er goede omschrijvingen in de rapportage van de informateur staan, hebben wij toch bedenkingen bij het proces. Zo is de VVD bijna direct al op achterstand gezet. Tijdens de informatiefase heeft de VVD aangegeven dat zij geen onoverkomelijke bezwaren hadden tegen voortzetting van de huidige coalitie (PvdA, GL, VVD). Toch zijn de partijen in vervolggesprekken vrijwel meteen met het CDA in gesprek gegaan als vervanger van de VVD. Dat is gezien de uitgesproken voorkeur van partijen wel wat te begrijpen maar op z’n minst niet netjes. Zonder verdere uitleg werd de VVD, de enige huidige coalitiepartner die geen stemmen verloor, aan de zijlijn gezet. Dat het CDA hier zich ook niet voor leende was een schok voor de progressieve bondgenoten. GL gaf er vervolgens de voorkeur aan VVD en CDA echt buiten de deur te houden en koos de insteek van een smal college samen met de verliezer van de afgelopen verkiezingen, de PvdA.

Het proces heeft ook erg lang geduurd. De eindrapportage komt nu een paar weken later dan gepland. Kennelijk moest men nog een hele hoop glad strijken om als GL en PvdA samen door een deur te kunnen. Natuurlijk verschilt men in Wageningen, zoals de informateur ook aangeeft, fundamenteel niet zoveel van elkaar. Maar in de achterliggende jaren zijn beide partijen nergens echt vlot uitgekomen. Op dit punt komen we later nog terug.

Tenslotte vragen wij ons af of het proces voor de kiezer allemaal duidelijk is. Een groot deel van het proces heeft plaats gevonden achter gesloten deuren. De kiezer krijgt alleen summier iets te horen bij de tussen- en eindrapportages. Op deze openbare discussieavond is dan nu het moment van de waarheid. Waarom zijn de andere reële opties uit het tussenrapport niet verder verkend? Hoe leggen GL en PvdA uit dat ze tegen de opgave van de informatie in (zoals werkbare meerderheid; afspiegeling verkiezingsuitslag) met elkaar verder willen? Hoe leggen CDA en VVD uit dat ze niet in de beoogde coalitie zitten? Hebben CDA en VVD zulke absurde eisen gesteld, of waren PvdA en GL niet tot compromissen bereid? Vragen die nu in openbaarheid aan de kiezer helder worden en moeten worden! Geen achterkamertjes politiek meer. Dit eerste begin in het nieuwe duale stelsel, wat voor zoveel openheid en betrokkenheid van de burger zou moeten zorgen, is duidelijk een slechte start.

Inhoudelijk
Door het uitsluiten van de VVD en de weigering van het CDA ontstond er min of meer een patstelling. De doelstelling was overduidelijk: een zo breed mogelijk gedragen coalitie. Dan zou je denken aan GL, VVD, CDA, een college wat ook de voorkeur van de ChristenUnie had. Maar nee. GL en de PvdA zouden het samen wel proberen. ‘Samen sterk’, moet de PvdA gedacht hebben. En GL roept in haar reclamekrant: ‘als je nog ongeduldig bent’. Het is inderdaad weer wat anders. Maar het vereiste brede draagvlak wordt hiermee zeker niet gehaald. De kleinst mogelijke meerderheid, van twee partijen die duidelijk stemmen verloren, als basis voor de komende 4 jaar. Je kunt dit nauwelijks een afspiegeling noemen van de uitslag van de verkiezingen. En dat terwijl Wageningen voor heel belangrijke beslissingen staat. Beslissingen over de matige bereikbaarheid, het schaarse betaalbare woningaanbod, de onveiligheid op straat, etc.

Vervolgens lazen we, in de krant (Gelderlander) nota bene, dat er wellicht een wethouder van buiten aangetrokken zou worden, een gezamenlijke kandidaat van buiten de raad. Natuurlijk kan dat in het nieuwe bestel, maar het komt op de ChristenUnie over als een brevet van onvermogen. Of doe er anders maar vier, konden we verderop in de krant lezen. Typisch weer zo’n voorbeeld van een halfslachtige keus, omdat men er kennelijk niet uitkomt. Waar gaat het nou om? Om partijpolitiek of om een goed stadsbestuur? De ChristenUnie kiest voor het laatste. Hiervoor zullen niet meer dan drie wethouders de leiding op zich moeten nemen. De ene persoon van buiten hebben we al: de burgemeester. Overigens lezen we in het PvdA verkiezingsprogramma: ‘als de PvdA wethouders mag leveren, dan zullen deze afkomstig zijn van de kandidatenlijst. Door deze keus geeft de PvdA helderheid aan de kiezers met betrekking tot de toekomstige wethouders.’ De ChristenUnie is benieuwd.

De inhoud van het program van GL en PvdA zal boeiende kost zijn. Verwijzend naar de laatste discussie omtrent knelpuntenlijst/addendum: welke ‘leuke dingen’ van GL halen het, en welke ‘serieuze zaken ‘ van de PvdA vermogen GL te bekoren? In haar boekje typeert GL de PvdA als ‘hier en daar wat moe en vermolmd’ en ‘lijkt een haat-liefde verhouding met GL er op na te houden’. Ook de PvdA loste al wat schoten voor de boeg. ‘De PvdA moet GL wel afremmen’, aldus de vorige fractievoorzitter van de PvdA in de Veluwepost. Bij de ChristenUnie kwam het beeld van een stoomlocomotief boven. GL gooit zoveel mogelijk kolen op het vuur om veel vaart te maken, terwijl de PvdA hard op de rem trapt om tempo te minderen. En krakend en piepend en met horten en stoten beweegt het gevaarte zich voort. Van een hecht team dat zo nodig is voor doortastend beleid is hier geen sprake. Een dergelijk groot verschil en gebrek aan vertrouwen werk je niet weg in een paar gesprekken tussen een paar fractieleden en wat coaching hier en daar. Daar zit fundamenteel iets verkeerd.

Daarnaast speelt het feit van de kleinst mogelijke meerderheid een rol. Fractiediscipline zal belangrijk worden voor GL en PvdA. Een bekende slogan bij financiële toekomstplannen is ‘in het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst’. Dat is nu maar goed ook. De variatie in stemgedrag in de afgelopen 4 jaar binnen de fracties van GL en PvdA was zo mogelijk nog groter dan tussen deze fracties. Gegeven deze kleinst mogelijke meerderheid zal 1 aspect van het dualisme weinig merkbaar worden. Alle interne verschillen moeten weggemasseerd worden. Dat geeft binnen een partij een monistisch klimaat van behoedzaamheid en leidt tot conformisme. In het dualisme zal een fractie een fractie­genoot met een afwijkende mening aan de tand voelen en is er in een open sfeer ruimte voor dualisme en afwijkende mening. Nu is er binnen GL en PvdA weinig ruimte voor de tegenstem.

Conclusie
De voorkeur van de ChristenUnie gaat zeker niet uit naar deze manier van afspiegelen. Wij zullen de voorstellen van dit nieuwe college kritisch volgen en naar onze mening keuzes maken, die wij verantwoord vinden in het belang van de burgers en de stad en de gemeente, als organisatie. ChristenUnie Wageningen staat daartoe wel open voor alle medewerking in deze en we zullen daar waar coöperatieve samenwerking met andere partijen nodig is dat doen en zullen dit in voorkomende gevallen zelf ook zoeken