Wageningen, 10 april 2003

ChristenUnie Wageningen dringt aan op keuze over bezuinigingen

De invoering van het BCF (BTW compensatiefonds) pakt nadelig uit voor de gemeente Wageningen. Er ontstaat een structureel tekort van 236.000 Euro. Het college stelt nu een taakstelling (een te realiseren bezuiniging) op bestaand beleid ter grootte van dit bedrag voor, boven op een al eerder genomen besluit tot taakstelling. De ChristenUnie kan zich hier niet in vinden. De toekomstige financiële situatie van de gemeente lijkt niet rooskleurig, mede omdat de rijksbijdrage nog aanzienlijk zal dalen. Daarom vindt de ChristenUnie dat er op korte termijn duidelijke keuzes moeten worden gemaakt.

Taakstelling bestaand beleid
De ChristenUnie vindt het jammer dat de cijfers over de gevolgen invoering BCF, gepresenteerd tijdens de vergadering van de commissie Bestuur van 8 april, nu pas boven water komen. Volgens het model stappenplan bij invoering BCF hadden deze gevolgen uiterlijk eind september 2002 al duidelijk moeten zijn. De ChristenUnie heeft op haar vragen hierover (oktober 2002) ook geen zwaar verontrustende geluiden van het college gehoord, en is enigszins verrast door het structurele tekort en de taakstelling van 236.000 Euro. Bij de behandeling van de MeerJaren­Begroting (MJB) 2003-2006 heeft de raad al een heroverweging van bestaand beleid van 500.000 Euro vastgesteld, maar nog niet concreet ingevuld. De nieuwe taakstelling komt daar nu nog bij. Op de totale begroting lijkt deze taakstelling gering. Niet alle budgetten zijn echter direct beïnvloedbaar. Aan het inrekenen van nieuw beleid zonder concreet de benodigde ruimte te realiseren kleven risico's. Ombuigingen blijken vaak lastiger te realiseren dan gedacht. Essentieel is dat er een integrale afweging kan zijn van bestaand en nieuw beleid. Met andere woorden: de raad moeten kunnen afwegen welk bestaand beleid sneuvelt om nieuw beleid te bekostigen. De ChristenUnie wil de mogelijkheid openlaten dat de taakstelling niet (alleen) op bestaand beleid wordt uitgevoerd, maar dat ook nieuw beleid ter discussie kan staan.

Gemeentelijke tarieven
In haar rapportage over de gevolgen van BCF geeft Deloitte & Touche ter overweging mee het tekort te dekken door de tarieven te verhogen. Dit is in Wageningen feitelijk niet mogelijk, omdat de Wageningse tarieven al zeer sterk verhoogd worden. De OZB stijgt vanaf 2003 in 4 jaar met ongeveer 40%. Dat is een reële verhoging van bijna 30% (boven op de geschatte inflatie) om nieuw beleid te bekostigen. Dit laat weinig ruimte tot verdere verhoging. De rioolrechten zijn in 2003 met 10% gestegen. Vanwege onvermijdelijke aanpassingen aan het afwateringsstelsel stijgen de rioollasten in de toekomst ook zeer fors: op reële basis meer dan een verdubbeling over 5 jaar. De afvalstoffenheffing in Wageningen behoort al tot de hoogste in het land en is in 2003 weer met 19% gestegen. Kortom, Wageningen heeft vrijwel geen mogelijkheden meer de tarieven verder te verhogen.

Zwaar weer
De ChristenUnie vindt, evenals het college, dat de financiële consequenties van het BCF niet vooruitgeschoven kunnen worden. Nu al moeten de gevolgen ingecalculeerd worden. Dat vereist een heldere en integrale visie op het toekomstige financiële plaatje van de gemeente. Die is, gebaseerd op het MJB 2003-2006, nog goed. Maar er is zwaar weer op komst. In de maart 2003 circulaire Gemeentefonds waarschuwt het ministerie van financiën dat de rijksbijdragen fors zullen dalen. Het ministerie adviseert de gemeenten er reeds nu rekening mee te houden dat de Rijksuitkering aanmerkelijk lager zal zijn dan eerder aangegeven. Globaal zullen de inkomsten met 1% afnemen. Dat slaat een structureel gat in de Wageningse begroting van ongeveer 1 miljoen euro in 2006. Buurgemeenten als Ede en Rhenen praten daarom al over forse bezuinigingen.

Integrale afweging
De ChristenUnie wil op zeer korte termijn een heldere visie over de gemeentelijke begroting en vindt dat Wageningen zich nu reeds moet voorbereiden op bezuinigingen. De inkomsten dalen en de uitgaven stijgen, over de hele breedte. Daarom zal de raad duidelijke keuzes moeten maken. Kan alle nieuw beleid wel gefinancierd worden, of moet er (tijdelijk) pas op de plaats worden gemaakt? Welke bezuinigingen op bestaand beleid moeten er komen om gaten in de begroting te voorkomen? Welke investeringen krijgen voorrang? De ChristenUnie verwacht dat bij de Voorjaarsnota hierin duidelijkheid wordt geschapen.