Begroten lezen voor dummy’s

Stel u heeft een doel. U wilt uw bedrijf vernieuwen. Daar heeft u geld voor nodig. U gaat naar de bank en zegt dat u graag 100.000 euro zou willen lenen. Nou dat kan wel, zegt de bankdirecteur, maar daar moeten we wel eerst wat meer voor weten. Wat wilt u gaan bereiken, wat wilt u er mee gaan doen? Tja, zegt u dan, dat weet ik nog niet precies hoor, maar ik ben een zeer betrouwbare partner, ik heb laatst ook een grote nieuwe sportzaal gebouwd, dus vertrouw me maar op mijn blauwe ogen dat het goed komt.

Wat denkt ú, dat die bankdirecteur zal doen?
Ik denk dat hij/zij er op zal staan meer info te hebben, en dat zeker de bedrijfsresultaten en vermogenspositie van de afgelopen jaren eens goed onder de loep zak worden genomen, voordat u carte blanche wordt gegeven.

Vage doelstellingen
De raad is eigenlijk die bankdirecteur. We zijn natuurlijk meer. Maar voor de vergelijking hoe we met de begroting om moeten gaan (en iedere vergelijking gaat mank) zijn we die bankdirecteur. Het college heeft de raad een begroting gegeven voor 2007-2010. Daarin staat hoeveel geld zij in totaal denkt de komende jaren nodig te hebben voor allerlei doelstellingen. Die doelstellingen zijn heel vaak vaag en ruim omschreven.

Maar om het nog vager te maken heeft het college ons ook een brief gestuurd. Daarin geven ze aan waar ze minder geld aan gaan uitgeven dan ze in de begroting noemen. Helaas wordt daarin niet verteld welk deel van de doelen we dan niet gaan halen.

Dus op de eerste plaats weten we als raad onvoldoende wat men voor een bepaald bedrag gaat doen, maar men zegt dat men dat nodig heeft voor het bereiken van dat doel. Stel dat ik dat geloof en daarna krijg ik een brief dat men toch minder geld daarvoor uit wil geven, dan neem ik aan dat we dus ook minder van dat doel gaan halen. Of we hadden wel erg ruim begroot.

Antwoorden
Misschien zegt u: dan vraag je toch aan het college wat ze nu precies gaan doen en daarna weer laten. De hele raad heeft 176 vragen aan het college gesteld om daar meer duidelijkheid over te krijgen. Maar of dat nu echt helpt?! Veel antwoorden maken ons niet echt wijzer en zijn soms gewoon hilarisch en onderling in tegenspraak.

Voorbeelden:
* De begroting zegt dat een bepaalde wijziging gebeurd is conform de Voorjaarsnota. Op de vraag: waar in de Voorjaarsnota is dat dan te lezen, komt het verrassende antwoord: dit is in de Voorjaarsnota niet terug te vinden….

* Op de vraag rond verbouw aula begraafplaats, waarin de jaarlijkse middelen zakken van 30.000 naar slechts 4.000 Euro, welke doelen er dan niet gehaald worden, antwoordt het college: aan de doelstelling verandert niks; er zijn binnen de financiële middelen naar andere oplossingen gezocht. Helaas geen woord over die andere oplossingen. Hebben we dan jaren te veel betaald?

* Op de vraag of de hogere ouderbijdrage voor peuterspeelzalen al wel volledig per 1 januari 2007 kan ingaan antwoordt hett college: ‘Ja, dit kan. ….. Na besluitvorming door de Raad kan de wijziging op z’n vroegst 1 februari 2007 worden doorgevoerd’. Wat is het nu? Iedere maand uitstel levert overigens een tekort op de bezuiniging op van ruim 1000 Euro.

Het voorgaande is op z’n best een leuke bron van vermaak. Wat er voornamelijk serieus aan de inhoud schort is dat de raad veel te weinig inzicht krijgt in de drie basale vragen: Wat willen we bereiken, Wat gaan we daarvoor doen, Wat mag het kosten?

Goede afweging
Nog één voorbeeld. Het college wil 80.000 euro uittrekken voor Integraal Huisvestings Plan scholen. Op de vraag of het nieuwe IHP 2007-2010 nog voor de begrotingsraad wordt ingediend (zodat de raad weet wat nut en noodzaak van deze extra middelen zijn) antwoordt het college dat de behandeling pas op 23 november komt (3 weken na de begrotingsraad!). Feitelijk kan de raad dan geen goede afweging maken. Ongetwijfeld is er veel behoefte aan goede huisvesting van onderwijs, maar de raad kent geen doelen en kan achteraf dus ook niet controleren. Het is als die directeur die maar carte blanche op de blauwe ogen moet geven.

Accommodatiebeleid
De raad kan ook geen integrale afweging maken (zaken tegen elkaar afwegen) met andere belangrijke zaken. Bijvoorbeeld: is het geven van extra geld aan huisvesting van scholen belangrijker dan het bezuinigen op de schoolbegeleidingsdienst? Iets soortgelijks geldt ook voor de criteria die nog moeten worden opgesteld rond openbare verlichting, terwijl er wel alvast een bezuiniging op wordt ingecalculeerd; of de nog altijd ontbrekende accommodatienota, terwijl er qua accommodatie al wel een fors bezuinigingstraject wordt ingezet en Welvada door het ontbreken ervan in de problemen komt. Op vragen over ’t Venster zegt het college bijvoorbeeld dat ze nog niet vooruit wil lopen op alternatieve huisvestingsmogelijkheden en dit nog in onderzoek heeft, terwijl alvast wel een bezuiniging van 25.000 wordt vastgelegd en bij navraag door mij (voorafgaand aan de hoorzitting) de directeur van ’t Venster van niets weet.

Technisch?
Misschien vindt u dit allemaal maar een technisch verhaal en van weinig nut om op een weblog te schrijven. Ik wil u hiermee aangeven wat van een simpel raadslid van een één-persoons-fractie die nu zes maanden in de raad zit gevraagd wordt. Als raadslid is één van mijn taken dat ik moet controleren of ik akkoord kan gaan met de inzet van ‘onze’ 80 miljoen. Daarvoor heeft u mij aangesteld. Maar zoals u kan lezen is dat ingewikkeld. Inzicht over wat we gaan doen is een fundamenteel gebrek in de huidige voorstellen: volgens mij kan de raad zo haar rol niet waarmaken.

Keuzes
O ja, en daarnaast wordt me nog gevraagd een afweging te maken tussen al de te bezuinigen doelen. Kiest u maar: groen onderwijs, muziekles, schoolbegeleiding, vluchtelingenwerk, verlichting, regiotaxi, peuterspeelzalen…? Op de volgende weblog zal ik daar wat meer op ingaan. Voor deze keer voor u en mij genoeg leesvoer.

Om nog even in te gaan of ik als bankdirecteur dit college 80 miljoen wil geven: kom eerst nog maar eens met wat meer info zou ik zo zeggen, dan praten we weer verder!

Monique Heger
Raadslid ChristenUnie Wageningen