Maar waarschijnlijk staat het binnenkort wel op de waterrekening: ongeveer 25 euro per jaar per huishouden. Geen kleinigheid, zeker voor huishoudens die het al niet breed hebben. En omdat Vitens de belastingaanslag van de gemeente over eerdere jaren, vanaf 2016, ook bij de klant in rekening brengt, wordt het de eerste keer extra schrikken. De ChristenUnie stelde in de raadsvergadering op 10 april voor om Wageningers te compenseren voor deze lasten, en om te onderzoeken hoe de ‘Vitens-belasting’ in de toekomst ongedaan kan worden gemaakt. Helaas stemde de gemeenteraad van Wageningen daar niet mee in.

Aanleiding precariobelasting

De financiële situatie van de gemeente Wageningen is niet rooskleurig. Financiële reserves zijn nauwelijks meer beschikbaar, en vanuit Den Haag komt minder geld naar Wageningen. Het verhogen van belasting, zoals de OZB, ligt gevoelig. Dan maar een andere oplossing: het heffen van belasting (precario) op ondergrondse leidingen en kabels, van bijvoorbeeld elektriciteitsbedrijf Liander en waterbedrijf Vitens. Het zou ongeveer 400.000 euro per jaar opleveren vanaf 2016. Dat is net zoveel als een OZB-tariefsverhoging van 4.5%. Over zo’n OZB verhoging zou de Wageningse raad heel lang gedebatteerd hebben…! Bij precariobelasting ligt dat anders. Het is een ‘verborgen’ belasting. Overigens, een maand geleden bleek de opbrengst plotseling veel hoger te zijn: 1,5 miljoen euro per jaar.

Wageningers betalen nu al mee

Het elektriciteitsbedrijf Liander krijgt al enkele jaren precariobelasting opgelegd door veel gemeenten in haar verzorgingsgebied (waaronder Gelderland, Noord-Holland, Friesland en Flevoland). Die precariobelasting wordt via de tarieven van Liander doorberekend aan alle circa 3 miljoen huishoudens en bedrijven in dit gebied. Ook als een gemeente zelf helemaal geen precariobelasting heft. De Wageningse huishoudens betalen zodoende via Liander al ongeveer 30 euro per jaar (dat is ruim 600.000 euro per jaar voor heel Wageningen) mee aan de door andere gemeenten geheven precariobelasting. Wageningen krijgt hier dus niets voor terug. Tot voor kort dan. Sinds 2016 kent ook Wageningen deze precariobelasting.

Vitens is heel ander verhaal

In tegenstelling tot elektriciteitsbedrijven, rekent Vitens de precariobelasting 1 op 1 door aan klanten uit de desbetreffende gemeente. Vitens doet er een schepje bovenop: administratiekosten. En over het totaal bedrag wordt BTW in rekening gebracht. Wageningen schat de opbrengst van precario, te ontvangen van Vitens, op 400.000 euro. Gebaseerd op ervaringen in andere gemeenten brengt Vitens naar verwachting circa 450.000 euro bij de Wageningse klanten in rekening. Een vrij zinloze belasting dus. Bijna ongemerkt betaalt een Wagenings huishouden 25 euro per jaar extra belasting – via Vitens – aan de gemeente. En ook nog eens inefficiënt, want de gemeente ontvangt uiteindelijk zelf maar 400.000 euro.

Wat vindt de ChristenUnie?

De financiële vooruitzichten van Wageningen zijn niet goed. De ChristenUnie is daarin eerlijk. Extra inkomsten zijn wenselijk. Wageningers betalen nu al indirect mee aan precariobelasting in andere gemeenten. Door het heffen van precario op elektriciteitsleidingen krijgt de gemeente Wageningen dat dan tenminste weer terug. Maar belasting op waterleiding vindt de ChristenUnie ongewenst. Niet alleen is het een inefficiënte manier om extra inkomsten te krijgen. Bovendien treft het vooral de huishoudens met een laag inkomen. De ChristenUnie stelde daarom tijdens de raadsvergadering van 10 april voor om huishoudens te compenseren voor de hogere waterrekening. Daarnaast wilde de ChristenUnie dat B&W kritisch en creatief naar oplossingen zouden zoeken om de precario op waterleidingen in de toekomst ongedaan te maken. Juridisch niet makkelijk, maar er zijn openingen. Helaas stemde een meerderheid van de raad niet in. Alleen PvdA, SP en Stadspartij gaven steun. Opvallend dat partijen als VVD en CDA – toch vaak pleitbezorgers van lage lasten – tegenstemden. Even opvallend is het ontbreken van steun van GroenLinks. De ‘waterbelasting’ treft immers vooral de huishoudens die het al niet breed hebben. Bij de komende Kadernota (juni 2017) wordt de discussie waarschijnlijk vervolgd.

Foutje B&W

En passant kreeg de gemeenteraad, vlak voor de raadsvergadering, onjuiste antwoorden van B&W op vragen die de ChristenUnie schriftelijk had gesteld. Het college meldde dat de verordening 2016 nog steeds geldig is. Dat is niet juist. De raad heeft november 2016 een gewijzigde verordening 2017 vastgesteld. Met daarin een hoger tarief per meter kabel of leiding, dan in de vorige verordening. En zo’n tariefsverhoging mag helemaal niet meer, sinds de Tweede en Eerste Kamer hebben besloten tot verbieden van precariobelasting. Er is een overgangstermijn van 5 jaar waarin het tarief niet mag stijgen, en er geen wijzigingen in de verordening mogen zijn. Dankzij oplettendheid van de ChristenUnie kan B&W de verordening nog tijdig aanpassen en de gemeenteraad erover laten beslissen. De schoonheidsprijs verdient het bepaald niet.

Jan Dijkstra, Steunfractielid ChristenUnie Wageningen