Ik zal mijn betoog afsluiten met een meer algemene beschouwing, maar eerst wil ik graag een slinger geven aan het richtinggevende debat.

Met de Kadernota wordt normaalgesproken een duidelijke richting meegegeven aan het college, die wordt uitgewerkt in de begroting. Dit jaar ligt dat wat anders door de ontwikkelingen in Den Haag. Dat er zwaar weer op komst was, wisten we al in maart. De precieze omvang kregen we vorige week, op dinsdag 26 juni, door. We staan nu voor de taak om toe te werken naar een structureel sluitende begroting.

Lastige keuzes
Het zal de meesten inmiddels duidelijk zijn dat de kaasschaaf niet meer werkt. Het vet is van de botten, de franje is goeddeels uit de begroting verdwenen tijdens de vorige bezuinigingsoperatie. Dat betekent dat er nu echt lastige keuzes gemaakt moeten worden. Daarbij moeten we er rekening mee houden dat we er nog niet zijn wanneer de begroting voor volgend jaar sluitend is. Landelijk zal er nog een flinke schep bovenop komen, omdat er in Den Haag nog zeker 25 miljard moet worden gevonden om daar op een begrotingsevenwicht te komen.

Snijden en bezuinigingen doen pijn. Maar Wageningen moet deze crisis het hoofd bieden en dat zullen de Wageningers merken. Ik ben ervan overtuigd dat Wageningers daar begrip voor hebben, de schouders er onder zetten en de wil en het zelfvertrouwen hebben om door deze financieel lastige jaren heen te komen. 

Met dit in het achterhoofd hebben we gezocht naar bezuinigingen boven de € 25.000. Kleinere bedragen vormen in deze context een druppel op de gloeiende plaat en worden vaak uitgegeven aan activiteiten die net dat beetje extra geven die Wageningen maken tot de stad die het is. Denk bijvoorbeeld aan subsidies voor amateurkunst, wijkbudgetten, etc.

Per programma zullen we aangeven waar we naar ons inzicht met de minste pijn kunnen snijden in de kosten. In de programma’s 3, 7, 8 en 10 hebben we geen posten kunnen vinden die volgens ons haalbaar of wenselijk zijn.

Programma 1
Bij programma 1 is er een paar jaar geleden structureel geld toegevoegd voor een inhaalslag voor het wegenonderhoud en is het reguliere budget wegenonderhoud verhoogd. Samen met het verhogen van de parkeertarieven kan hier structureel € 100.000 worden bespaard c.q. opgehaald.

Programma 2
In programma 2 zien we met het verhogen van de toeristenbelasting en het geheel of gedeeltelijk schrappen van de bijdrage aan het Veluws Bureau voor Toerisme een structureel voordeel van ten minste € 50.000. Van sommige toeristische activiteiten zou gekeken kunnen worden of dit uit ‘Cultuur’ gehaald kan worden.

Programma 4
Pijnlijke keuzes zijn onvermijdelijk. Binnen programma 4 hebben we hoge ambities afgesproken in het kader van Wageningen Klimaatneutraal. Door meer in te zetten op burgerinitiatieven en minder bezig te zijn met ‘plannenmakerij’ willen we 1 fte besparen. Dat houdt in dat het ambitieniveau wat omlaag moet. Om een eerdere oproep nog maar te herhalen: steek geen energie in windmolens.

Programma 5
De afgelopen periode is op programma 5 al heel wat bespaard, door het afschaffen van de middel- en doelbanen. Bij dit programma moeten we er ook rekening mee houden dat er nog een flinke tegenvaller te wachten staat. De resultaten van Permar zijn in dit kader weinig hoopvol.

Programma 6
Programma 6: Tot een paar jaar geleden kwamen er op 5 mei zo’n 80.000 mensen naar de binnenstad voor het Bevrijdingsfestival. Alleen bij lustrumjaren kwam dit ruim boven de 100.000 bezoekers uit. De laatste paar jaar is dat echter structureel geworden. Wat ons betreft kan dit best een tandje minder. In navolging van eerdere bezuinigingen, waarbij dit feest buiten schot is gebleven, vinden wij een bezuiniging van 10% redelijk. De ChristenUnie wil hier één voorwaarde aan verbinden: de herdenking op 4 mei moet in tact blijven.

Programma 9
De vorige ronde moest binnen programma 9 vooral ’t Venster het zwaar ontgelden. We willen deze organisatie nu dan ook uit de wind houden. Op dit programma zien we wel goede en reële mogelijkheden om te snijden in de uitgaven, namelijk door op zowel Junushoff als de bibliotheek structureel een ton te bezuinigen. Een korte toelichting: we weten dat iedere voorstelling in het theater meer geld kost dan deze oplevert, op een enkele grote naam na. Er staat voor het komende seizoen een zeer groot aantal voorstellingen geprogrammeerd en dat kan volgens ons best flink wat minder. Dit hoeft wat ons betreft niet in een keer, maar kan in een paar jaar worden opgebouwd (of afgebouwd, net vanuit welk perspectief je het bekijkt).

Bezuinigen op de bieb doet ons meer pijn, maar ik denk dat er ook hier niet te ontkomen is aan mindere openingstijden en evenementen.

Tot slot willen we bij dit programma voorstellen om bezuiniging 58 uit de B-lijst een jaar of twee, drie in te boeken. Het gaat hier om subsidies voor tentoonstellingen en kunstaankopen. Dat levert incidenteel € 30.000 per jaar op.

Programma 11
Programma 11. In de vorige ronde zijn de vergoedingen voor raads- en commissieleden buiten schot gebleven. Hiervoor zijn zeker goede argumenten. Met enige huiver stellen we toch voor om hier nu wel naar te kijken. Voor het niet bezuinigen op andere voorzieningen zijn immers ook goede argumenten.

Programma 12
Voor het gemak schaar ik Food Valley even onder programma 12. Volgens ons kunnen de projecten binnen Food Valley wel op een lager pitje worden gezet en kan het ambitieniveau naar beneden bijstellen niet onbespreekbaar zijn.

Een andere vorm van samenwerking met andere plaatsen is de stedenbanden. In het verleden is er al flink gejojood met de subsidie hiervoor. Ook wij hielpen mee om bezuinigingen hierop terug te draaien. We willen dit vooral bij de stad neerleggen, bij de organisaties die de contacten onderhouden en zo é 25.000 besparen.

We hebben de begroting en bezuinigingslijst B doorgenomen en met veel moeite een lijst gemaakt met wat mogelijk en wenselijk is. Of eigenlijk moet ik zeggen: mogelijk en met zo min mogelijk pijn. In deze categorie valt ook het verhogen van de OZB. Wanneer deze met 1,6 % omhoog gaat, levert dat structureel € 130.000 op. Een ruwe indicatie: dat is nog geen tien euro (€ 7-8/huiskouden) per huishouden.

Verder raden we het college aan om nog eens met de stofkam door de vrij besteedbare reserves te gaan en daarvandaan 1 miljoen in het Kapitaal zonder bestemming te stoppen. Dat levert € 45.000 structureel extra op. Ook zien we dat er in vergelijking met andere gemeenten nog bespaard kan worden op externe inhuur (€ 60.000).

Vooruitblik
Tot zover de financiële vooruitblik. Tot slot nog een korte, meer algemene beschouwing. Terugkijkend op het afgelopen jaar zie ik dingen die in de toekomst beter kunnen en volgens mij ook beter moeten. Durf verder te kijken dan 2014. Een oproep die geldt voor alle partijen. Het komende jaar zullen we ook wel moeten, want de structuurvisie zal moeten worden vastgesteld. Ook denk ik hierbij aan de financiën. Een meer jaren sluitende begroting is niet alleen nodig omdat dit verplicht is, maar ook omdat we dat verplicht zijn naar de Wageningers. Het gaat immers om belastinggeld, dat verantwoord moet worden besteed. Wat de effecten zijn van het in de schulden steken, zien we om ons heen gebeuren. Niet alleen bij Griekenland, Portugal en Spanje, maar ook bij mensen die te diep in de schulden zijn gekomen.

Daarmee kom ik op het volgende. Ook wanneer we kijken naar de samenleving moeten we kijken naar de lange termijn. Investeren in mensen in de bijstand door ze perspectief te geven, te helpen om aan het werk te komen. Maar niet alleen op die manier, maar ook door het welzijnswerk. Zorg ervoor dat er een luisterend oor is, zodat eventuele achterliggende problemen kunnen worden opgelost. Denk daarbij aan schuldproblemen, vereenzaming of sociale angsten. WMO en WWB zijn hierdoor nauw met elkaar verbonden.

Tot slot nog één blik op volgend jaar. Onze stad bestaat dan 750 jaar. Dat is wel een feestje waard. Ik ben blij te horen dat er allerlei initiatieven borrelen in de samenleving. Ik hoop nu al op een mooie spin-off van groepen die elkaar vinden om er iets moois van te maken, zodat sociale banden worden verstevigd. U kunt begrijpen dat ik uitzie naar de Gospelnight en ook de zeepkistenrace spreekt me erg aan. Wat ik wel jammer vind is dat de jubileumwedstrijd van een Wagenings elftal, met, naar ik aanneem, vertegenwoordigers van de verschillende clubs, uitgerekend tegen die club uit Amsterdam is. Als we het hebben over samenbinden, moeten we het niet zoeken bij een club die het imago van heeft. 

We wensen het college veel wijsheid bij het opstellen van de begroting die toekomstbestendig is, zowel financieel als in menselijk kapitaal.

(Deze tekst is uitgesproken tijdens de algemene beschouwingen op maandag 2 juni, bij de behandeling van de Kadernota 2013-2016)